چرا شاخص گلیسمی عسل مهم است

مصرف عسل طبیعی می تواند به عنوان راهکاری برای درمان بیماری های مختلف به شمار رود. عسل درمانی یکی از روش های شناخته شده در طب سنتی است که در اکثر افراد مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال برخی گروه ها نمی توانند به سادگی و بر اساس دوز های مشخص شده عسل میل کنند. بیشتر این گروه ها کسانی هستند که قند خون بالایی دارند یا مبتلا به دیابت نوع اول و دوم هستند. در این گروه ها مصرف عسل با احتیاط انجام می شود و اهمیت طبیعی بودن بسیار بیشتر خواهد بود. شاخص گلیسمی عسل طبیعی یکی از پارامترهایی است که می تواند به فرد برای انتخاب صحیح تر عسل طبیعی و مصرف هوشمندانه کمک کند.

در واقع با توجه به این شاخص می توان متوجه شد که علاوه بر اینکه عسل طبیعی جایگزین مناسبی به جای شکر سفید یا حتی شکر قهوه ای است؛ می توانیم امیدوار باشیم که بیماران دیابتی نیز با مصرف این نوع از ماده قندی، دچار کمترین مشکل شوند. البته نه برای هر فردی و نه هر نوع عسلی! شاخص گلیسمی در این زمینه می تواند یکی از بهترین گزینه ها برای تشخیص عسل مناسب افراد دیابتی باشد.

در این مطلب قصد داریم ابتدا به معرفی شاخص گلیسمی بپردازیم و سپس به اهمیت شناخت شاخص گلیسمی عسل طبیعی بپردازیم. این پارامتر به عنوان یک پارامتر اساسی برای انتخاب عسل طبیعی توسط افراد مبتلا به دیابت یا در معرض دیابت خواهد بود. اما آیا می توان این پارامتر را به صورت دقیق برای عسل مشخص کرد؟ در این مطلب به صورت کامل به این موضوعات می پردازیم.

شاخص گلیسمی چیست؟
قبل از اینکه به سراغ عسل طبیعی برویم و در مورد شاخص گلیسمی آن صحبت کنیم، بد نیست ابتدا بررسی کنیم که شاخص گلیسمی چیست و چه کاربردهایی دارد. آشنایی با این شاخص دید ما را برای صحبت در مورد شاخص گلیسمی عسل باز تر خواهد کرد.

شاخص گلیسمی که به آن شاخص قندی نیز گفته می شود، با علامت اختصاری GI نمایش داده می شود. این شاخص عددی بین 0 تا 100 را به خود اختصاص داده و به نوعی بر حسب درصد بیان می شود. قند خالص دارای شاخص گلیسمی 100 است و دیگر مواد غذایی در مقایسه با قند خالص عددی کمتر از 100 را به خود اختصاص می دهند. جالب است بدانید که گیاه استویا که از آن به عنوان قند دیابتی نیز یاد می شود، شاخص گلیسمی 0 دارد. به همین علت است که مصرف مواد غذایی که از شیرین کننده استویا در آن استفاده شده، کاملا مناسب افراد مبتلا به دیابت است.

هرچه شاخص گلیسمی یک ماده غذایی بیشتر باشد، توانایی آن ماده برای افزایش قند خون بیشتر است. این موضوع ربطی به شیرین بودن یا شیرین نبودن آن ماده نیز ندارد. ممکن است حتی یک ماده با میزان شیرینی کم، شاخص گلیسمی نسبتا بالایی داشته باشد. برنج یکی از شاخص ترین این مواد است که بدون هیچ شیرینی، شاخص گلیسمی بالایی را به خود اختصاص داده و باعث افزایش سریع قند خون می شود.

عوامل مختلفی در شاخص گلیسمی اثر می گذارند. برای مثال آب گرفتن میوه ها باعث افزایش شاخص گلیسمی آن ها می شود. همچنین پخت و پز ممکن است عاملی برای افزایش این شاخص باشد. مصرف همزمان چند ماده غذایی با هم نیز ممکن است اثراتی بر روی بالارفتن GI بگذارد.

برای بررسی شاخص گلیسمی باید گفت که:

-    55 و کمتر: شاخص گلیسمی پایین
-    بین 56 تا 69: شاخص گلیسمی متوسط
-    70 و بیشتر: شاخص گلیسمی بالا

در این شرایط باید بررسی شود که یک ماده در کدام یک از دسته های بالا قرار می گیرد. به طور کلی پیشنهاد می شود مواد غذایی با شاخص گلیسمی 45 مورد استفاده قرار گرفته و کل غذاهایی که در طول یک روز مصرف می کنید، میانگینی بیشتر از 45 نداشته باشد. این حساسیت برای افراد مبتلا به دیابت بیشتر خواهد بود.

شاخص گلیسمی عسل طبیعی
شاخص گلیسمی عسل طبیعی گستره بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است. این شاخص عددی بین 30 تا نزدیک به 70 را در بر می گیرد. این یعنی عسل طبیعی می تواند هم به عنوان یک ماده غذایی با شاخص گلیسمی پایین شناخته شود و هم به عنوان ماده ای با شاخص گلیسمی متوسط. این موضوع به منشاء گیاه و فراوری های احتمالی صورت گرفته بر روی آن دارد.

البته شاید کافی باشد تا میزان شاخص گلیسمی عسل طبیعی را با شاخص گلیسمی شکر مقایسه کنیم. شکرها عموما در بین شاخص 60 تا 90 یا حتی بالاتر قرار دارند. این یعنی، حتی عسل طبیعی با بالاترین شاخص گلیسمی نیز احتمالا از شکر گزینه بهتری خواهد بود. با این حال اگر می خواهیم از عسل طبیعی استفاده کنیم ودیابت داریم باید به نکات دیگری نیز توجه کنیم.

اولا که عسل طبیعی با افزایش حرارت احتمالا با رشد میزان شاخص گلیسمی مواجه می شود. به همین علت است که عموما توصیه می شود افراد دیابتی به هیچ وجه عسل حرارت دیده مصرف نکنند. همچنین بهتر است در هنگام مصرف عسل طبیعی، آن را درون آب جوش ولرم حل نمایند.

نکته بعدی منشاء گیاهی عسل و نقش آن در شاخص گلیسمی است. متاسفانه ساز و کار مشخصی برای تشخیص شاخص گلیسمی در آزمایشگاه های عسل وجود ندارد. با این حال آنچه که می توانیم بیان کنیم این است که عسل های دیررس عموما شاخص گلیسمی پایین تری را به خود اختصاص می دهند.

برخی از عسل های دیررس با شاخص گلیسمی پایین عبارتند از:

-    عسل اقاقیا
-    عسل آویشن
-    عسل کنار
-    و...

به نظر می رسد بررسی ساکارز نیز از جمله مواردی باشد که برخی افراد به عنوان راهکاری برای شناخت عسل دیابتی از آن استفاده می کنند. هرچند این روش نمی تواند روش دقیقی باشد؛ اما به نظر می رسد در حال حاضر به عنوان یکی از عوامل قابل بررسی در برگه آزمایش عسل، گزینه خوبی برای تعیین میزان شکر (نه میزان گلوکز) خواهد بود که نقش غیرمستقیمی در افزایش شاخص گلیسمی عسل طبیعی دارد.